Wijkcirkel
Kwetsbare inwoners vormen per wijk een cirkel waarin ze elkaars talenten benutten en op deze manier met minder of zonder zorg zelfstandig kunnen (blijven) wonen, ondersteund door een vrijwilliger in de buurt.
Zeeland
- Concept
- Ontwikkeling
- Testen
- Pilot
- Implementatie
- Opschaling
Over de innovatie
Concept
Korte omschrijving
De Wijkcirkel is een concept waarbij gebruik gemaakt wordt van talenten van mensen waarvoor de cirkel ook bedoeld is. Op deze manier ondersteunen mensen zichzelf, vanuit de gedachte dat iedereen een talent heeft en iedereen een vraag heeft waarbij hij/zij geholpen wil of kan worden. De deelnemers worden ondersteund door een vrijwilliger uit de eigen buurt of wijk, die bekend is met het aanbod in de wijk. De deelnemers ontwikkelen tot een groep van mensen die elkaar ontmoet en ondersteunt waar nodig en kan een beroep doen op de vrijwilliger als ze vragen hebben. De beroepskracht is, zoveel mogelijk, op de achtergrond aanwezig. Hiermee verschuift de focus van deelnemers ook meer naar de eigen oplossingen zoeken, dan het te verwachten van de professional. Iets wat vaak wel verwacht wordt, gezien het beperkte eigen netwerk en de moeite die men heeft met zelfstandig wonen. De doelgroep bestaat dan ook uit kwetsbare mensen met GGZ achtergrond of andere vormen van een beperking of eenzaamheid.
Probleemstelling
- Eenzaamheid bij kwetsbare mensen met weinig tot geen netwerk
- Acceptatie in de buurt van kwetsbare mensen, daar waar steeds meer mensen in wijken en buurten komen wonen die voorheen in instellingen verbleven
- Terugdringen zorgconsumptie, uitgaande van de gedachte van de Vitale Revolutie (als alle 5 pijlers in balans zijn, gaat het goed met een mens en kan hij zonder zorg en met hulp uit eigen netwerk een betekenisvol en volwaardig leven leiden).
- Acceptatie in de buurt van kwetsbare mensen, daar waar steeds meer mensen in wijken en buurten komen wonen die voorheen in instellingen verbleven
- Terugdringen zorgconsumptie, uitgaande van de gedachte van de Vitale Revolutie (als alle 5 pijlers in balans zijn, gaat het goed met een mens en kan hij zonder zorg en met hulp uit eigen netwerk een betekenisvol en volwaardig leven leiden).
Oplossing
Door mensen in contact met elkaar te brengen en een groep te laten vormen, worden ze in staat gesteld om elkaar te ondersteunen met hun eigen talenten en oplossingen. Dit versterkt het zelfvertrouwen van mensen aan de ene kant en lost een (eenvoudige) hulpvraag van een ander aan de andere kant op. Een vrijwilliger in de buurt, die bekend is, kan nog meer verbindingen leggen met initiatieven/activiteiten uit de buurt en kan ondersteunen waar nodig. Dit laatste vooral gericht op het vormen van een groep met cohesie, omdat dit niet vanzelf gaat.
Unieke kenmerken
Het benutten van talenten van mensen en hen zelf laten ontdekken dat iedereen een talent heeft. Dit is vaak niet evident aanwezig bij de doelgroep kwetsbare mensen, die zichzelf vooral beschouwen als mensen die iets nodig hebben van een (professionele) ander en niet als mensen die iets te bieden hebben aan een ander. Van betekenis zijn is één van de belangrijkste levensbehoefte (na eten,drinken en een dak boven je hoofd) van de mens. Hieraan voldoen heeft ook effect op het gehele welbevinden van mensen, wat een uitstraling heeft op de gezondheid en hiermee het terugddringen van zorgconsumptie.
Website
Ontwikkeling
Beschrijving technologie of dienst
De Wijkcirkel bestaat uit kwetsbare inwoners in een wijk of buurt die elkaar ondersteunen bij het zelfstandig wonen en hiermee hun sociale netwerk kunnen uitbreiden. Ze brengen allereerst hun talenten in kaart en hun vragen. Onderling wordt er dan duidelijk wat iedereen elkaar te bieden kan hebben. Ontmoeting met regelmaat is ook belangrijk om elkaar goed te leren kennen. Dit draagt tevens bij aan het bestrijden van eenzaamheid, want door het ontbreken van een sociaal netwerk bij deze doelgroep, is dit vaak een veelvoorkomend thema in hun leven. De deelnemers aan de Wijkcirkel worden ondersteund door een vrijwilliger die in de wijk woont en die minimaal 20 uur per week voor hen beschikbaar is bij vragen of problemen die ze zelf niet met elkaar kunnen oplossen. De woningbouwvereniging heeft zich gecommiteerd aan het project door een beloning te bieden aan de vrijwilliger die zich inzet voor de leefbaarheid in de buurt door de kwetsbare bewoners te ondersteunen. De vrijwilliger wordt op zijn/haar plaats weer ondersteund door een welzijnswerker.
Video of animatie
Concurrentie
De enige concurrentie die wij ervaren, zijn alle organisaties die werken met vrijwilligers (en dat zijn er steeds meer). Het potentieel krachtige vrijwilligers is niet groot en iedereen vist in dezelfde vijver. Van mensen wordt steeds meer gevraagd (overheid stimuleert alle zorgpartijen om het netwerk aan te spreken als eerste schil waar hulp vandaan moet komen) en dan valt vrijwilligerswerk vaak als eerste af, zeker als het niet een éénmalige klus betreft. Zonder de wijkcirkel, kloppen mensen bij de individuele hulpverlening aan en ontvangen ze los van elkaar, professionele hulp en ondersteuning. Zeker, omdat deze mensen vaak geen eigen netwerk hebben (of die zijn afgehaakt, bijv. bij GGZ problematiek). De zorgkosten stijgen hierdoor enorm. Met de wijkcirkel wordt een besparing gerealiseerd. Mensen kunnen zonder hulp of met minder hulp zelfstandig wonen en hun welbevinden neemt toe, doordat hun netwerk wordt vergroot en men weer in contact is met anderen in de buurt. Welbevinden draagt ook bij aan gezondheidswinst op langere termijn. Tevens wordt er eerder gesignaleerd als het (even) minder goed gaat, zodat voorkomen kan worden dat er zware en langdurige vormen van zorg moeten worden ingezet om een crisis te bezweren.
Doelgroep
Kwetsbare inwoners in een buurt, te weten mensen met GGZ achtergrond of (licht) verstandelijke beperking. Mensen met een beperkt sociaal netwerk, bijvoorbeeld ouderen of statudhouders, zijn uiteraard ook welkom.
Verdienmodel
Het opzetten van een wijkcirkel kost 8 uur per week voor de duur van 8 maanden. De ondersteuning structureel voor de vrijwilliger (en indien nodig ook indirect de deelnemers aan de wijkcirkel) komt neer op 4 uur per week door een welzijnswerker. De kostprijs per uur verschilt per organisatie. Die van SMWO is 78 euro per uur. Doordat kwetsbare bewoners van een wijk collectief en informeel worden ondersteund, hierbij specifiek gebruik makend van hun eigen taleten en mogelijkheden, worden kosten bespaard op individuele ondersteuning per deelnemer. Zorgconsumptie bij deze doelgroep is vrij hoog (vaak ambulante individuele ondersteuning door GGZ of VG is noodzakelijk). Bij de evaluatie van de pilot bleek dat geen enkele deelnemer gebruik (meer) maakt van zorg en hun gevoel van welbevinden was gestegen.
De professionele inzet vanuit het welzijnswerk is ook minder noodzakelijk, omdat de eerste ondersteuningschil de cirkel zelf is, vervolgens een vrijwilliger en daarna pas een professional. Indien meerdere cirkels met meerdere vrijwilligers operationeel zijn, is het ook denkbaar dat de vrijwilligers groepsgewijs ondersteund worden, zodat die 4 uur professionele inzet voldoende blijft.
De professionele inzet vanuit het welzijnswerk is ook minder noodzakelijk, omdat de eerste ondersteuningschil de cirkel zelf is, vervolgens een vrijwilliger en daarna pas een professional. Indien meerdere cirkels met meerdere vrijwilligers operationeel zijn, is het ook denkbaar dat de vrijwilligers groepsgewijs ondersteund worden, zodat die 4 uur professionele inzet voldoende blijft.
Intellectueel eigendom
Nee. We hebben een methodiekenboek samengesteld welke wordt gebruikt bij de start van een nieuwe cirkel. Verder is de werkwijze middels een pilot ontwikkeld, uitgetest en verfijnd. Inmiddels wordt het concept in andere wijken en bij andere gemeenten ingevoerd. De projectmedewerker uit de pilot is voor gemeenten die eigen welzijnswerkers hiervoor inzetten, wel tijdelijk verbonden als coach om de werkwijze over te dragen.
Testen
Pilot
Beschrijving pilotfase
“RWS en SMWO wilden in twee jaar tijd onderzoeken of de ondersteuning aan kwetsbare burgers lokaal, vanuit het informele netwerk, georganiseerd kon worden, zodat ook een kwetsbare doelgroep naar tevredenheid kan wonen en participeren in en met de buurt”.
Aantal gebruikers pilot
0-10
Betrokken partners
Gemeente Goes,
Woningcoöperatie RWS
Politie (wijkagent)
Woningcoöperatie RWS
Politie (wijkagent)
Maatschappelijke effecten
Terugdringen van zorgkosten (maatwerkvoorzieningen zijn minder noodzakelijk)
Onderzoeksresultaten
We kunnen concluderen dat het project heeft bijgedragen aan het ontstaan van een “Wijkcirkel” in de pilotwijk Goes-Oost. De eerste twee projectresultaten zijn gericht op de inhoud en de individuele deelnemers en behaald. De zelfregie van deelnemers is versterkt en verschillende deelnemers hebben geparticipeerd in de Wijkcirkel. Wanneer het proces wordt geëvalueerd kunnen we concluderen dat deelnemers niet als vanzelfsprekend een groep vormen. Ondersteuning van een opbouwwerker die, naast de deelnemers, nauw samenwerkt met een vrijwilliger, de wijkbeheerder en de wijkagent, is hierbij cruciaal. Door een preventieve, wijkgerichte aanpak is het mogelijk een belangrijke bijdrage te leveren aan de leefbaarheid in de wijk.
Het lijkt ons mogelijk draagvlak te creëren om een “Wijkcirkel” te starten in andere wijken en kernen. De koppeling van een opbouwwerker en een vrijwillig steunsysteem kan een belangrijke (preventieve)bijdrage leveren aan de afname van (professionele) kosten. In het project zijn de screening en werkmethodiek beschreven en overdraagbaar.
Het lijkt ons mogelijk draagvlak te creëren om een “Wijkcirkel” te starten in andere wijken en kernen. De koppeling van een opbouwwerker en een vrijwillig steunsysteem kan een belangrijke (preventieve)bijdrage leveren aan de afname van (professionele) kosten. In het project zijn de screening en werkmethodiek beschreven en overdraagbaar.
Rapportage pilot
Implementatie
Organisatie
Wijkcirkel is een project wat onderdeel is van een welzijnsorganisatie.
Ondernemer
Welzijnsorganisatie met specifieke medewerkers die als opbouwwerker actief zijn.
Implementatiestrategie
Directe benadering van bewoners, organisaties en sleutelfiguren in de wijk, onderdeel van het netwerk van een opbouwwerker.
Communicatie en marketing
Er is een folder ontwikkeld tijdens de pilotfase.
Productpresentatie
Behaalde prestaties of gewonnen awards
Tijdens een zorginnovatie bijeenkomst in de Oosterschelderegio in november 2017 is een prijs gewonnen voor dit concept. Gekozen door aanwezigen van diverse organisaties die bezig zijn met projecten op gebied van innovatie
Opschaling
Productontwikkeling
Vanaf 2019: 2 nieuwe cirkels in gemeente Goes opstarten.
In gemeente Schouwen Duiveland en Kapelle gaan we ook starten met een pilot (voor 2 jaar).
In gemeente Schouwen Duiveland en Kapelle gaan we ook starten met een pilot (voor 2 jaar).
Groeiscenario
In principe is de cirkel voor alle kwetsbare inwoners in een bepaalde wijk/buurt/dorp.
We gaan wel onderzoeken hoe het concept uitpakt voor de GGZ doelgroep (mengt moeizaam met andere doelgroepen) en een cirkel in een dorpsgemeenschap (cohesie is groter, maar sociale controle ook en dit kan belemmerend werken).
We gaan wel onderzoeken hoe het concept uitpakt voor de GGZ doelgroep (mengt moeizaam met andere doelgroepen) en een cirkel in een dorpsgemeenschap (cohesie is groter, maar sociale controle ook en dit kan belemmerend werken).
Planning
2019 en 2020
Internationale ambitie
Geen.
Geïnvesteerd vermogen
€ 10-100 duizend
Financiële prognose
Voor de opstart en implementatie is financiering nodig: welzijnswerker voor 8 uur per week voor 1 jaar.
Voor het onderhoud en ondersteuning vrijwilliger: 4 uur per week per jaar. Is blijvend.
Afhankelijk van gehanteerd uurloon welzijnswerk (ongeveer 75 euro per uur) is dit bedrag nodig.
Voor het onderhoud en ondersteuning vrijwilliger: 4 uur per week per jaar. Is blijvend.
Afhankelijk van gehanteerd uurloon welzijnswerk (ongeveer 75 euro per uur) is dit bedrag nodig.