Innovatie

Medicatiemeting via vingerprik

Opschaling

Een patiënt prikt zichzelf in zijn vinger met een lancet en laat een druppeltje bloed op een speciaal kaartje vallen. Na drogen kan dit kaartje met de post worden opgestuurd naar het laboratorium van het ziekenhuis om een medicatiespiegel te meten. Deze manier van meten is gelijkwaardig aan het afnemen van een buisje bloed op de prikpoli.

Medisch technologische innovaties

(Tele)monitoring

Zelfzorg

Regio Groningen

Herman Veenhof

http://www.vingerprik.umcg.nl

Probleemstelling

Transplantatiepatiënten moeten zeer frequent (1x per week tot 1x per drie maanden) voor controle naar het ziekenhuis. Reistijden en -kosten zijn daardoor hoog voor de patiënt. Een belangrijk onderdeel van de controle is het bepalen en bespreken van de geneesmiddelspiegels van de immuunsysteem onderdrukkende geneesmiddelen. Deze middelen zijn essentieel om afstoting van het nieuwe orgaan te voorkomen. Om de patiënt niet nog vaker te laten komen wordt er bloed afgenomen in het ziekenhuis vlak voor het bezoek aan de arts op de polikliniek. Omdat de geneesmiddelspiegel bepaling vaak een dag duurt, heeft de arts pas de beschikking over de uitslagen als de patiënt weer naar huis is. Hierdoor moet de arts de patiënt (vaak 's avonds) bellen over een eventuele dosiswijziging. Deze dosiswijziging wordt niet gecommuniceerd met andere zorgverleners zoals de apotheker.

Oplossing

Een patiënt prikt zichzelf thuis in de vinger en laat een druppeltje bloed op een kaartje vallen. Dit kaartje wordt via de post naar het ziekenhuis verstuurd. Uit dit druppeltje wordt een volledige geneesmiddelspiegel gemeten. De patiënt hoeft hierdoor minder vaak naar het ziekenhuis voor het afnemen van bloed en controle.

Doelgroep

Op dit moment is de doelgroep transplantatiepatiënten die immuunsuppresiva gebruiken, in Noord Nederland zijn dit enkele duizenden. De techniek wordt ook toegepast bij geneesmiddelen voor Cystic Fybrosis (Taaislijmziekte) en Tuberculose. Deze techniek kan ontwikkelt worden voor andere geneesmiddelen en bloedwaarden waarbij het belangrijk is dat er regelmatig monitoring plaats vindt.

Verdienmodel

Een Dried Blood Spot analyse is enkele euro's duurder dan een gewone (volbloed) analyse. Vanuit maatschappelijk perspectief is er echter veel winst voor de patiënt en de maatschappij. De patiënt hoeft minder te reizen en minder vaak op controle te komen wat reiskosten en moeite uitspaart. Het aantal polikliniek bezoeken neemt af wat geld uitspaart voor de maatschappij. De verwachting is dat de kostenbesparing hoger is dan de extra kosten voor analyse.

Geïnvesteerd vermogen

€ 10-100 duizend

Concurrentie

Er is op dit moment geen andere manier van thuis bloed afnemen beschikbaar voor onze doelgroep.

Unieke kenmerken

- Patiënten kunnen zelf thuis bloed afnemen en hoeven niet meer naar een prikpoli.
- Nieuwe apparatuur op het laboratorium maakt het mogelijk om in een klein druppeltje bloed belangrijke waarden te bepalen.
- Bloedspot kaartjes zijn niet gevaarlijk en mogen met de gewone post worden verstuurd.
- Artsen kunnen het herstel van de patiënt monitoren zonder dat de patiënt naar het ziekenhuis hoeft te komen.

Intellectueel eigendom

De analysemethoden zijn opgezet en gevalideerd in het laboratorium van de ziekenhuisapotheek van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Er zijn geen patenten en octrooien van toepassing.

Organisatie

- De afdeling Nefrolgie voorziet de patiënten van informatie over de vingerprikmethode
- De artsen vragen de DBS bepaling aan en vragen de patiënt om een vingerprik uit te voeren
- De doktersassistentes van de prikpoli geven de patiënt een instructie
- Het lab van de ziekenhuisapotheek analyseert de DBS kaartjes

Beschrijving pilotfase

Een klein aantal patiënten zullen gebruik maken van Dried Bloot Spots om te beoordelen of:
- Het logistieke systeem goed werkt.
- De patiënt na instructie in staat is om op correcte wijze een DBS uit te voeren.
- Ervaringen te verzamelen van patiënten over het thuis afnemen van een DBS.
- Alle betrokken partijen ervaring te laten opdoen met DBS.

Betrokken partners

- De afdeling niertransplantatie selecteert patiënten die meedoen en regelen de aanvraag.
- De prikdienst verzorgt de scholing en instructie van patiënten.
- De ziekenhuisapotheek coördineert het project en doet de analyses op het laboratorium.
- De niertransplantatie patiëntenvereniging Noord Nederland heeft een advies functie.

Aantal gebruikers pilot

11-100

Onderzoeksresultaten

Vanuit de pilot blijkt dat nagenoeg alle patiënten voorkeur geven aan de DBS methode boven veneuze bloedafname. Als de vingerprik leidt tot minder polikliniekbezoeken zal 100% van de pilot patiënten de vingerprik willen uitvoeren.

Rapportage pilot

TPA-2016-1289.pdf

Implementatiestrategie

De werkwijze is zo vorm gegeven dat die heel veel lijkt om de normale werkwijze rondom het aanvragen van een labbepaling. Dezelfde software wordt gebruikt en ook voor de patiënt is de werkwijze eenduidig en simpel. Er is zoveel mogelijk geautomatiseerd waardoor er zo min mogelijke menselijke handeling aan te pas komen.

Behaalde prestaties of gewonnen awards

FIGON Dutch Medicine Days - okt 2016 - prijs voor beste poster in de categorie Toxicology and Drug Safety

Productontwikkeling

Door meerdere labaanvragen (ook klinisch chemische) toe te voegen kan er steeds meer in een DBS gemeten worden. Hierdoor loopt de noodzaak om naar het ziekenhuis of prikdienst te gaan voor een patiënt nog verder terug.

Internationale ambitie

Op dit moment wordt de DBS methode toegepast bij een niertransplantatiepatiënt met TBC uit India. De behandeld arts beschikt daar niet over de mogelijkheid om geneesmiddelspiegels te bepalen. Via de post heeft de arts een aantal DBS samples naar ons toe gestuurd die wij hier hebben meten. Via de mail is een concreet doseringsadvies gegeven op basis waarvan de therapie voor deze patiënt is geoptimaliseerd.

Omzet

€ 0-10k