Ruimte binnen de bekostiging bij innovatie in de zorg

Dag Claire,

De innovatie en implementatie van thuiszorgtechnologie blijkt nogal eens op drempels te stuiten, niet in de laatste plaats financieel.
De werkgroep Financiering en Inkoop van Vitaal Thuis (www.vitaalthuis.org) heeft daarom een handreiking geschreven over contractering van thuiszorgtechnologie. Hiermee willen zij verzekeraars en zorgaanbieders een handvat bieden om te komen tot goede afspraken over financiering van thuiszorgtechnologie. In deze handreiking is aandacht voor diverse huidige financieringsmogelijkheden (binnen Zvw en Wlz). Ook is een concrete businesscase als voorbeeld toegevoegd.
Zie de handreiking hier:
https://www.actiz.nl/web/ouderenzorg/wonen/onderwerp/pag/technologie-en…

Biedt mogelijk aanknopingspunten voor de vragen die je stelt.

Groet,
Pim Ketelaar

Hallo Claire,
Goed thema. Ik zal je vraag beantwoorden op basis van Obli, drinkstimulering en -monitoring. We hebben Obli wetenschappelijk gevalideerd, en op basis van die effectstudie en de implementatietrajecten bij zorgorganisaties (thuiszorg en huisartsengroep) en particulieren hebben we een businesscase opgesteld.
Het is voor ons een ingewikkeld traject gebleken om aan te haken bij het juiste 'potje'. Vochtinname heeft effect op gezondheid, selfmanagement en zorgvraag van veel verschillende categorieën patiënten: van obstipatie, hart- en nierfalen tot en met uitdroging bij ouderen.
Probleem bij bekostiging is dat ieder domein Zvw, Wlz en WMO strikt gescheiden is. In ons geval hebben we, mede op advies van een verzekeraar, gekozen voor de Zvw. En we hebben de DOT's overgeslagen, omdat we anders voor iedere afzonderlijke DOT aparte bewijslast zouden moeten verzamelen.
Binnen de Zvw, merken we je dat het overhevelen van (contracterings)budget van tweede naar eerste lijn lastig is. Hoe haal je budget weg uit het ziekenhuis, ondanks evidence, ondanks succesvolle implementaties in de eerste lijn. Gelukkig hebben verzekeraars daar wel een instrumentarium om dat uit te zoeken en daarvan te leren, maar dat kost vervolgens wel weer doorlooptijd. De 'Valley-of-Death' wordt er niet smaller van, hooguit minder diep.

Als ik een oplossing zou mogen verzinnen, dan zou dat in ieder geval bestaan uit het verlagen van de schotten tussen de domeinen: een soort budget dat voor een bepaalde periode 'uitgeruild' zou kunnen worden. De beleidsregels vanuit de AWBZ is daar een voorbeeld van. Hiermee zou tussen zorgverzekeringswet, Wlz en WMO wettelijke en financiële ruimte kunnen ontstaan om te versnellen.
Voor wat betreft overdracht budget van 2e naar 1e lijn zou je uiteindelijk naar een vorm van populatiegebonden zorgfinanciering toe moeten gaan. Op korte termijn zie ik dat niet gebeuren, maar wellicht is versnellingsruimte binnen de ehealth-opschaling te realiseren door transmurale samenwerkingsverbanden te belonen voor succesvolle kostenbesparingen?

Hi,

Vanuit het perspectief van Compaan een heel herkenbaar vraagstuk. Het gebrek aan structurele financieringsregels is één van de grootste belemmeringen voor opschaling van zorgtechnologie. Een aantal observaties vanuit onze praktijk (waarbij ik bovenstaande verstandige woorden natuurlijk niet hoef te herhalen):

Omdat de financiering structureel maar “ad hoc” is, laten we ons verleiden tot allerlei “pilots”. In Nederland zijn er honderden zo niet duizenden van deze "uitprobeersels” die betaald worden vanuit innovatiepotjes van gemeenten, provincies, zorgverzekeraars en zorgverleners. Nadat het potje "leeg" is, houdt het project vaak op te bestaan. Aangezien een bedrijf is gericht op continuïteit, is dat een weinig gezonde bodem om je onderneming op te bouwen.

Los van de tijdelijke financiering, ervaren we dat pilots niet de beste manier zijn om tot resultaat te komen. Een pilot wordt door een zorgverlener namelijk vrijblijvend beschouwd, er mag van alles mis gaan en de processen die er aan ten grondslag liggen zijn niet geborgd of geïntegreerd in de organisatie van de zorgverlener. Je kunt je misschien voorstellen dat dat niet de beste basis is voor succes.

Vanuit Compaan zetten we daarom ook in op de consumentenmarkt. Particulieren vertegenwoordigen inmiddels bijna 50% van onze omzet en deze groep blijft hard groeien. De tendens vanuit de overheid om de consumentenaandacht voor te trekken juich ik toe! Mijn advies zou daarin zijn de consument als mens te verleiden en niet als client. Daarbij is het belangrijk om deze markt ook niet te verstoren, onze klanten lopen graag een winkel in om advies te krijgen bij hun aankoop.

Mijn oproep zou dus zijn toe te werken naar enerzijds een structureel financieringsmodel en anderzijds een volwassen consumentenmarkt. En daar hebben aanbieders, zorgverleners, overheid en consumenten een rol in.

Beste Claire,

Dit is ook waar wij met de opschaling van het EarlySense contactloze patiënten monitoring systeem tegenaan lopen. Het systeem dat ingezet wordt op reguliere verpleegafdelingen redt patiëntenlevens en reduceert onbedoelde vermijdbare schade als gevolg van verslechterende vitale functies en valincidenten. In een grootscheeps klinisch onderzoek in een STZ instelling hebben we de doelmatigheid in ruime mate aangetoond.

De inzet van het systeem valt echter niet onder het begrip "verzekerde zorg" en de zorgverzekeraars geven aan dat de financiering dus bij de ziekenhuizen zelf ligt. Binnen de budgetaire structuur van het ziekenhuis wordt dit bij de betreffende verpleegafdeling neergelegd, die dit niet kunnen dragen tenzij zij een aantal FTE's daarvoor inleveren. Het systeem draagt bij aan een reductie van de ligduur en de kwaliteit van zorg, maar als gevolg van de DBC structuur leidt dit niet tot een directe besparing voor de betreffende verpleegafdeling zelf. Ziekenhuis directies geven aan dat zij niet de algemene middelen hebben om de inzet van het systeem te financieren. Een investering overigens, die bij berekening een ROI van 1,5 jaar laat zien.

Een reductie van 50% in valincidenten levert door de DBC structuur eerder een verlies aan inkomsten op, aangezien voor de daaruit voortkomende complicaties (bot en schedel letsel) een nieuwe (additionele) DBC toegepast wordt.

Wij werken nu reeds 6 jaar aan de ontwikkeling en blijven net als bovengenoemde innovaties steken bij kleinschalige projecten met geringe financiering, die niet leiden tot bredere adoptie en toepassing.

Een mogelijke oplossing voor ons dilemma zou kunnen liggen in bijvoorbeeld een aangepast ligtarief voor patiënten waarbij gebruik gemaakt wordt van continue vitale functie monitoring. De doelmatigheid van het systeem levert daarbij een betere kwaliteit en veiligheid van de patiënt en een besparing voor de BV Zorg.

Pieter van Roon, Directeur Devices4Care

Beste Claire,

Binnen de huidige wetgeving is zeker ruimte voor innovaties binnen de (farmaceutische) zorg binnen de bestaande vergoedingsstructuren. In de openbare apotheken zien wij een aantal struikelblokken die met name de implementatie, opschaling en bestendiging van innovaties belemmeren:
- De huidige schotten in de bekostiging van zorg belonen samenwerkende partijen anders voor dezelfde patiëntenzorg. Ook innovatiepotjes zijn beperkt ingericht op multidisciplinaire samenwerking.
- Het huidige contracteerbeleid vanuit zorgverzekeraars werkt administratieve lasten in de hand en belemmert uniforme zorgverlening voor de individuele patiënt. Uniformiteit tussen afspraken met verschillende zorgverzekeraars zou doorvoering in ICT systemen beter mogelijk kunnen maken.
- Een belangrijke randvoorwaarde voor bekostiging van innovatie is duidelijkheid rondom aanspraak door de patiënt: wat valt onder de basisverzekering van de patiënt en wat niet? Hetzelfde geldt voor het eigen risico.
- De huidige bekostiging van farmaceutische zorg is gericht op wat de apotheker levert, niet wat er niet geleverd wordt of wat de uitkomsten van zorgverlening zijn. Dit belemmert innovaties die productie verlagend werken. Daarnaast leveren innovaties uit de 1e lijn vaak besparingen op in de 2e lijn, echter is de vergoeding voor 1e en 2e lijn verschillend. Via subsidies kan dit worden overbrugd, maar dit zijn geen structurele oplossingen en subsidies dragen niet bij aan grootschalige implementatie.
- De bewijsvoering die noodzakelijk is voor de aanvraag/bestendiging van een (facultatieve) prestatie is lastig te verkrijgen. Dit komt voort uit het feit dat zorgaanbieders alleen toegang hebben tot de eigen gegevens en niet beschikken de gegevens van andere zorgverleners. Zo is het lastig aan te tonen dat het uitvoeren van een interventie, de totale zorgkosten verlaagd doordat patiënten minder aanspraak maken op zorg geleverd door ziekenhuizen of huisartsen.

Voor vragen of meer informatie kunt u contact opnemen met de KNMP.

Met vriendelijke groet,
Laurien Rook

Beste Claire,

Ouderenzorg ligt niet zonder reden voortdurend onder het vergrootglas. Innovaties in de ouderenzorg zijn mondjesmaat. Bekostiging en kosten besparing inzichtelijk maken binnen langdurige ouderenzorg is een belangrijk thema. Naast kwaliteit verbetering van de zorgverlening. Grote en kleine zorginstellingen worden wakker, maar beschikken nog niet over de power om veranderingen door te voeren. Belemmerd door werkdruk en "the will to change". Tevens dienen zorgverzekeraars mee te gaan doen. Legio challenges in ouderenzorg, maar onvoldoende to the point oplossingen. Wij, Simavita hebben 1 oplossing voor een immer groter wordend dilemma in ouderenzorg. Namelijk; urine incontinentie. Ik wil graag mijn netwerk versterken en key stakeholders met ons verbinden. Denk vooral aan verzekeraars en grote ouderenzorg organisaties. Middels het Smart Incontinence Management concept draagt Simavita bij aan zowel kosten besparing als efficiency in de ouderenzorg en kwaliteit van leven van ouderen met urine incontinentie. Hopelijk raakvlakken genoeg om eens over te spreken met elkaar. groet Wessel

Beste Wessel,

Bedankt voor je reactie. Wil je me via c.hostmann@minvws.nl je mailadres toesturen? Dan kan ik je een (privé)bericht sturen.

groet, Claire

Beste Maurice,

Bedankt voor het signaal. Ik ga het uitzetten binnen VWS. Misschien handig als ik je mailadres heb, voor een reactie? Je kunt het doorgeven via c.hostmann@minvws.nl.

groet, Claire