Wie gaat het betalen? De zoektocht naar structurele financiering

In gesprekken over het opschalen van zorginnovaties gaat het al snel over financiering. Het realiseren van structurele financiering is de heilige graal voor zorgvernieuwers. In de praktijk blijkt het knap lastig om dit voor elkaar te krijgen. Veel zorgvernieuwers weten niet goed waar te beginnen in deze zoektocht of raken onderweg verdwaald in het oerwoud van informatie. Met als gevolg dat ze vaak te laat beginnen en het risico lopen dat de (tijdelijke) financiering opraakt. In deze blog geef ik een aantal tips hoe je de eerste stappen zet naar structurele financiering.  

Zorg dat je op tijd begint  

Een belangrijke valkuil is om structurele bekostiging uit te stellen tot het einde van het project. Je bent druk met het implementeren van de innovatie en het realiseren van de gestelde doelen. Hierdoor is er vaak weinig tijd om stil te staan bij de periode na afloop van het project. Toch is het belangrijk om hier vanaf het begin aandacht voor te hebben. De stappen om te komen tot structurele financiering kosten vaak meer tijd dan je denkt. Je kunt dus beter op tijd beginnen.

Investeer in gezamenlijkheid  

Een interessant voorbeeld van samenwerking tussen zorgaanbieders en financiers aan structurele financiering is de Stimuleringsregeling E-health Thuis (SET). In deze subsidieregeling is het organiseren van duurzame bekostiging en borging daarvan in inkoop- en contractafspraken expliciet benoemd als doelstelling. Een voorwaarde is dat zorgaanbieders en financiers de subsidie samen aanvragen. Uit een reeks interviews  met SET-aanvragers blijkt het vooral belangrijk om te investeren in een gezamenlijke visie en onderling vertrouwen. Hiermee wordt de basis gelegd om in toekomst te komen tot afspraken over financiering. 

Maak de kosten en opbrengsten inzichtelijk  

De kosten van een zorginnovatie zijn over het algemeen goed in beeld te brengen. Denk hierbij aan eenmalige en structurele kosten, maar ook aan aanloop- en implementatiekosten. Je kunt hier vooraf een aantal aannames over doen, die je gaandeweg het project toetst en verder aanscherpt. De opbrengsten zijn vaak minder goed hard te maken. Denk aan kwalitatieve opbrengsten zoals kwaliteit van leven of ervaren gezondheid. Bedenk hoe je deze inzichten toch inzichtelijk kunt maken, bijvoorbeeld door ervaringen op te halen of gebruik te maken van (wetenschappelijke) publicaties van anderen. 

Verken beschikbare financieringsmogelijkheden 

Er zijn steeds meer mogelijkheden voor de financiering van zorginnovaties binnen de reguliere bekostiging. Door corona zijn het laatste jaar vooral de mogelijkheden voor digitale zorg verruimd. Een belangrijke ontwikkeling is dat de vorm van zorgverlening (bijvoorbeeld face-to-face contact) steeds meer wordt losgelaten. Daarnaast wordt vaker gewerkt met integrale tarieven of worden lump sum afspraken gemaakt. Hierdoor ontstaat meer ruimte voor zorgaanbieders om te bepalen hoe ze de zorg willen inrichten.  Een handig overzicht van verschillende mogelijkheden vind je in de wegwijzer bekostiging digitale zorg van de NZa.  

Indien een zorginnovatie niet past in de reguliere bekostiging, zijn er ook mogelijkheden om specifieke afspraken te maken tussen zorgaanbieder en financier. Voorbeelden hiervan zijn de vrije (facultatieve) prestaties, de prestatie thuiszorgtechnologie en de beleidsregel innovatie. In sommige gevallen kan het nodig zijn om een nieuwe prestatie aan te vragen. 

Benut beschikbare kennis en ervaring 

Je bent meestal niet de enige die op zoek is naar structurele financiering. Probeer dus niet het wiel opnieuw uit te vinden, maar doe je voordeel met beschikbare kennis en ervaring van anderen. Je kunt hierbij zelf op zoek gaan naar vergelijkbare initiatieven. Daarnaast is er veel kennis gratis online beschikbaar. Kijk bijvoorbeeld eens naar: 

• Het online dossier structurele bekostiging op de website van VitaValley. Je vindt hier o.a. een stappenplan contractering, interviews met zorgverzekeraars en zorgaanbieders en een gratis webinarreeks over structurele bekostiging. 
• Zorg voor innoveren is het centrale aanspreekpunt vanuit de overheid. In de kennisbank vind je het dossier financiering en daarnaast kun je ook advies op maat vragen over jouw zorginnovatie. 
• Vilans heeft verschillende maatschappelijke business cases uitgewerkt van e-health toepassingen. Hierbij kun je denken aan medicijndispensers, dagstructuurrobots en slim toegangsbeheer woningen. Deze cases kun je gratis downloaden. 

Ik hoop dat je deze tips gebruikt om aan de slag te gaan met structurele financiering. In de tussentijd kan tijdelijke financiering een oplossing zijn om je innovatie in de lucht te houden. Subsidies of investeringen kunnen bovendien helpen om aanloopkosten en initiële implementatiekosten te dekken. In deze publicatie van Zorg van Nu vind je 18 regelingen voor subsidie en ondersteuning. 

Geschreven door Janneke de Groot: zorgvernieuwer en eigenaar van innovatieadviesbureau Amplitudo. Zij adviseert en coacht zorgorganisaties bij het implementeren van zorginnovaties. In deze blogreeks voor ZorgInnovatie deelt zij inspiratie, inzichten en praktische tips over innoveren met impact.