Stel geen eisen aan de gebruiker, wel aan het product

14 juni 2019

Industrieel ontwerper Danielle Vossebeld koestert een passie voor het aansluiten van het product op gebruikers. Danielle: “De nieuwsgierigheid van onderzoekers spoorde mij aan om weer te gaan ontdekken.” Vanuit het lectoraat Microsysteemtechnologie van de Hogeschool Utrecht startte zij daarom in 2015 een promotieonderzoek in het UMC Utrecht. Haar vraag: Hoe kunnen we beter hulpmiddelen ontwikkelen voor en met verpleegkundigen? Danielle kijkt in het UMC mee met de ontwikkeling en implementatie van producten. Daar verwondert zij zich erover dat producten soms wel en soms niet aansluiten: waar ligt dat aan?

De context bepaalt of een goed product goed werkt

Danielle: “Er speelt ongelooflijk veel mee bij productontwikkeling in het algemeen en in de zorg in het bijzonder. We kunnen een product ontwikkelen dat precies doet, wat wij willen dat het doet. Toch blijkt het vaak in de praktijk niet te voldoen.”

“Als voorbeeld een paar situaties rond de ‘Cow’ voor verpleegkundigen (een ‘computer on wheels’). Een computer op een karretje, die verpleegkundigen kunnen meenemen in de patiëntenkamer. Met de Cow kunnen zij gemeten waarden direct plaatsen in het elektronisch patiëntendossier (EPD). De kar is zwaarder en lastig in hoogte te verstellen maar dat is te overkomen.”

“Op een moment wil de verpleegkundige data invoeren. Dan blijkt de Cow te staan op een plaats waar geen wifi is! Dat is een écht probleem. Een ander praktisch bezwaar is inmiddels overwonnen. Tot voor kort mocht in het UMC Utrecht een Cow niet op een patiëntenkamer vanwege het hygiëne-protocol. Uiteindelijk is dat protocol zo aangepast, dat de Cow wél op de kamer mag. Tot slot zag ik tijdens één van mijn observaties, dat de Cow op de gang bleef staan. Waarom? Kijk eens, zei de verpleegkundige, er zit visite in de kamer: daar kan geen Cow meer bij!

“Het product is goed ontworpen maar de context maakt dat het niet vanzelfsprekend als bedoeld kan functioneren!”

Wat is je boodschap met bovenstaand voorbeeld?
Danielle Vossebeld: “Speel alles uit! Zorg dat je een product als de Cow test met verpleegkundigen in verschillende scenario’s. Is de Cow voor deze context wel de juiste oplossing?”

Realiseer je: thuissituaties verschillen van elkaar

“Als je innovaties ontwikkelt voor thuisgebruik: wees je ervan bewust dat al die omgevingen anders zijn. Niet alleen wat betreft fysieke indeling maar ook wat betreft dagindeling. En dan komt ook de gebruiker nog in beeld: zijn leeftijd, zijn karakter, begrip van technologie, fysieke gesteldheid, medische gezondheid.”

“We willen graag standaardiseren maar dat is complex. Voor een ziekenhuis: werkt een Cow of moeten we denken aan een scherm bij het bed? En dan gaan we het over kosten hebben en die maken het moeilijk. Geld: de gemeenste invloed binnen productontwikkeling en implementatie.”

Welke trends zie jij als onderzoeker binnen innovatie-ontwikkeling?

“In ziekenhuizen zie ik dat veel instrumenten worden gekoppeld aan het EPD. Bijvoorbeeld bloeddrukmeters en thermometers. Meetwaarden komen dan direct terecht in het dossier van de patiënt. De glucosemeter bijvoorbeeld is al gekoppeld.”

Wearables gecombineerd met een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO)

“Een ander onderwerp is de registratielast binnen ziekenhuizen. Die moet afnemen willen de zorgverleners meer tijd krijgen aan het bed. Zeker gezien het tekort aan zorgprofessionals. In de thuissituatie zie ik als trend: wearables gecombineerd met de persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Een online plek vanwaar je als burger meer regie kunt voeren op je eigen zorg en welzijn.”

Tijdens het symposium Projectmanagement in de zorg op 21 mei 2019 verzorgde Danielle een workshop. Daarin probeerden zij en de deelnemers verschillende invloeden op ontwikkelen in detail in kaart te brengen. Danielle Vossebeld: “Om uiteindelijk te weten in welke scenario’s je tijdens het ontwikkelen kunt en moet denken. Aan de ene kant wil je generiek werken en aan de andere kant is het belangrijk de details eruit te halen: the devil is the detail – het kan falen op een schroefje.”

SMOI: systemic map of influence

Danielle ontwikkelt een stramien, een ‘map of influence’, waarin zij alle invloeden in kaart wil laten brengen. Invloeden zoals mensen en protocollen. “Workshop-deelnemers plakken stickers van actoren zoals verpleegkundigen, geld, fysieke ruimte, bezoek, haperende wifi, hygiëne-protocol, wetgeving over bedden, etc. Tussen die actoren geven zij relaties aan. In die relaties, daar zitten de verhalen. En die verhalen brengen herkenning.”

“De map of influence gebruik ik voor bewustwording tijdens de productontwikkeling. Wat speelt mee tijdens productontwikkeling? En wat beïnvloedt wat? Een map of influence is een eenvoudige eerste stap. Een start om overzicht te krijgen en weten waar je nog werk te doen hebt.”

“Verhalen en anekdotes geven belangrijke informatie voor productontwikkeling”