Het faalverslag: durf jij te delen wat er dit jaar misging?

17 december 2021

Een goede gewoonte is om aan het eind van het jaar terug te blikken op wat er goed ging. Het is belangrijk om successen te vieren. Maar wat te doen met de zaken die anders liepen dan verwacht of hopeloos mislukten? Deze zetten we meestal niet trots in ons jaarverslag of delen we op social media. Terwijl we hier juist veel van kunnen leren. Waarom vieren we onze fouten niet meer? In deze blog doe ik een oproep om een faalverslag te maken en geef ik ter inspiratie een aantal voorbeelden.

Foutje bedankt

Fouten maken we allemaal. Zeker in dit afgelopen coronajaar vlogen de fouten ons om de oren. Geen actieve herinnering aan ‘functie elders’? Oeps. Een verjaardagsfeestje met teveel gasten. Sorry. De aanzet voor het regeerakkoord in de trein laten liggen. Foutje bedankt. Als je onder een vergrootglas ligt, zijn je fouten meer zichtbaar.

Voor gewone mensen, zoals jij en ik, is het makkelijker om onze fouten snel te vergeten of vooral ver weg te stoppen. En met stomme fouten is dat misschien ook het beste wat je kunt doen. Maar als je wilt innoveren, dan zijn mislukkingen waardevolle leermomenten. Door te reflecteren en te analyseren wat er mis ging, kun je je strategie of gedrag in de toekomst aanpassen.

Angst om te falen

Toch is dit nog lang niet vanzelfsprekend. Het stilstaan bij fouten is ongemakkelijk en kan gevoelens van schaamte en schuld veroorzaken. En hier rennen we het liefst zo hard mogelijk van weg. Het toegeven van mislukkingen is daarom absoluut geen zwakte. Het vraagt lef om hier bewust mee aan de slag te gaan.  

Let wel op dat je niet in de valkuil stapt om het falen te snel persoonlijk te maken. Het doel is om inzicht te krijgen in waarom iets mislukte in plaats van de schuldvraag centraal te stellen. Vervolgens kun je kijken waar je wel en geen invloed op hebt. Zeker bij innovaties in de zorg heb je vaak te maken met verschillende stakeholders en complexe processen.

Taboe doorbreken

Gelukkig zijn er inmiddels meerdere initiatieven die helpen om het taboe op falen te doorbreken. Eén van de voorbeelden is het Instituut voor Briljante Mislukkingen. Zij zetten het waarderen en leren van mislukkingen centraal, omdat zij geloven dat dit noodzakelijk is om vernieuwing en ondernemerschap te stimuleren. Oprichter Paul Iske vind het wegstoppen van mislukkingen zelfs gevaarlijk, omdat je hiermee het risico op herhaling vergroot.

Het Instituut voor Briljante Mislukkingen ontwikkelde een methodiek die helpt om patronen te herkennen en met elkaar in gesprek te gaan over de oorzaken van de mislukking. Door het werken met 16 archetypes, zoals de bananenschil en de boerendochter, voegen ze bovendien wat luchtigheid toe aan dit vaak zware onderwerp. Om mislukkingen te vieren reiken ze ieder jaar de  Briljante Mislukkingen Award uit. Je kunt je hiervoor dit jaar nog inschrijven tot 31 december.

Het Faal CV

Een ander bekend voorbeeld is het Faal CV. Een aantal jaar terug bedacht door Johannes Haushofer, een succesvolle wetenschapper en hoogleraar aan Princeton. Wetenschappers staan onder hoge druk om subsidies binnen te halen en te publiceren. Haushofer wilde zichtbaar maken dat het meeste dat hij probeert mislukt, maar dat vooral zijn successen zichtbaar zijn. Dit zie je op social media natuurlijk ook veel gebeuren. Het sympathieke aan het Faal CV is dat hij hiermee anderen wil laten zien dat bij falen veel factoren meespelen en dat het falen in veel gevallen niet aan zichzelf te wijten is.

Falend vooruit

Een derde voorbeeld dat een podium biedt aan faalervaringen is de podcast Falend Vooruit. Dit is een initiatief van het Actie Leer Netwerk en richt specifiek op faalverhalen in de zorg. In deze podcast komen bestuurders, beleidsadviseurs, innovatiemanagers en game changers in de zorg aan het woord. Het leuke is dat er hele praktische casussen worden besproken. Waarom is zelfsturing bij Cordaan mislukt? En waarom geeft zorgorganisatie tanteLouise een tweede kans? Er zijn inmiddels voldoende afleveringen om iets te vinden op je eigen werkgebied.

Een eigen faalverslag

Het is een positieve ontwikkeling dat falen bespreekbaar wordt gemaakt. Je kunt hier op individueel niveau mee aan de slag gaan. Door het schrijven van je eigen faalverslag kun je reflecteren op wat er mis ging in je eigen werk en wat je hiervan kunt leren. Maar nog sterker is het om het op team- of organisatieniveau te doen. Zo kun je samen leren en kun je meteen verkennen wat er nodig is om dit een volgende keer anders aan te pakken. Een randvoorwaarde hierbij is dat er een veilige omgeving wordt gecreëerd. Het is belangrijk dat het doel om ervan te leren helder voorop staat en dat mensen niet worden afgerekend als ze zich uitspreken. 

De voorbeelden laten zien dat het ook belangrijk is om faalverhalen te delen met de buitenwereld.  Zo kunnen ook anderen leren van onze fouten. Goede voorbeelden helpen om zichtbaar te maken wat er mogelijk is. Faalverhalen geven inzicht in wat er nodig is om dit te kunnen realiseren. Deze verhalen samen versterken elkaar en kunnen het eerlijke gesprek over innoveren in de zorg aanjagen. Ik hoop dat we het delen van faalervaringen steeds vanzelfsprekender gaan vinden en dit ook opnemen in de reguliere communicatie. Wat zou het leuk zijn als er straks in de mooie glanzende jaarverslagen ook ruimte is voor faalverslagen!