Checklist verantwoord e-Health inzetten

e-Health speelt een steeds belangrijkere rol in de zorg. Patiënten, cliënten, bewoners hoeven dankzij deze positieve ontwikkeling minder reisbewegingen te maken, hebben soepelere communicatie en ervaren meer gemak. Helaas kleven aan e-Health ook risico’s. Met name op technisch, menselijk en organisatorisch gebied.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) heeft een voorlopig toetsingskader voor e-Health implementaties uitgewerkt. Sinds het najaar van 2017 voert de inspectie hiermee verkennende bezoeken uit op het gebied van e-Health. De inspectie ging op bezoek bij tien ziekenhuizen en (grote) instellingen voor geestelijke gezondheidszorg en gehandicaptenzorg.

Intussen gaat de IGJ door met het beproeven en verder aanscherpen van het voorlopig toetsingskader. Daarbij breidt de inspectie het verkennend toezicht ook uit naar andere soorten instellingen. Bijvoorbeeld instellingen voor verpleging en verzorging en grotere samenwerkingsverbanden in de eerstelijnszorg. Alle reden dus om nu alvast aan de slag te gaan met dit toetsingskader!

Maartje van Hees van ExceptionAll en Foppe Rauwerda van Beeldzorgadvies hebben gebaseerd op het toetsingskader e-Health een handige checklist ontwikkeld.

Uit de rapporten van de bezoeken van de IGJ is criteria afgeleid waaraan de IGJ, gezien de positieve score van de zorgorganisatie op dit punt, waarde hecht. Deze criteria zijn per thema gerangschikt en opgenomen in de checklist.

5 Thema’s binnen e-Health

Thema 1: goed bestuur en verantwoord innoveren
De verantwoorde inzet van e-Health vereist voldoende aandacht, zowel van het bestuur als op de werkvloer. Het bestuur van de zorginstelling moet ‘in control’ zijn. Daarom moet het bestuur aandacht geven aan het goed beleggen van verantwoordelijkheden. Ook moet het bestuur letten op de te verwachten risico’s bij introductie van nieuwe producten en diensten.

Thema 2: aanschaf en gebruik van eHhealthtoepassingen
Aanschaffen en invoeren van e-Healthproducten en -diensten moet een beheerst proces zijn. Daarbij moet de zorginstelling alle relevante disciplines betrekken. Uitwerken van een programma van eisen en het regelmatig uitvoeren van risicoanalyses zijn essentiële onderdelen om mee te nemen in het proces . Tot slot dient aandacht te worden gegeven aan zaken als instructie van gebruikers, formele vrijgave van toepassingen en onderhoud.

Thema 3: betrokkenheid van patiënten
e-Health-toepassingen zijn gericht op de behoeften en wensen van de patiënt Zorginstelling moet de patiënt daarom vanaf het begin betrekken bij het invoeren van nieuwe diensten. Belangrijk is dat de patiënt duidelijke informatie krijgt en vrij kan kiezen om deel te nemen. Verder zijn de gebruiksvriendelijkheid, de toegankelijkheid en veiligheid van de eHealth toepassingenbelangrijke aspecten, maar ook de ondersteuning en nazorg.

Thema 4: samenwerken en uitwisselen van gegevens
Samenwerkende zorgverleners kunnen sneller informatie delen door gegevens elektronisch uit te wisselen. Daar moeten dan wel goede afspraken over zijn gemaakt tussen de zorgaanbieders. Dit begint met het goed in kaart brengen van de informatiebehoefte van de samenwerkende zorgverleners. Uiteraard moeten organisaties voldoen aan geldende normen op het gebied van privacy en informatiebeveiliging; bewerkersovereenkomsten bieden hiervoor een belangrijk houvast.

Thema 5: informatieveiligheid en continuïteit
De inzet van e-Health zorgt voor afhankelijkheid bij zorgaanbieders voor het leveren van hun zorg. Beheersing van risico’s is daarom essentieel. Daarvoor is aandacht nodig voor informatiebeveiliging en continuïteit van zorg. Dit kan met het toepassen van de NEN7510. Voor de IGJ is dit een eis.

Zelf aan de slag?

Wil je toetsen hoe het gesteld is met de e-Health implementaties van jouw organisatie? De complete checklist vindt je hier.